Wine, Love and Death

Op 10, 11 en 12 januari 2014 treedt een befaamd Tsjechisch trio in Nederland op. Accordeonist Ladislav Horák, cellist Petr Nouzovsky en de jonge zangeres en  ‘rising star’ Barbora Pernà voeren mijn compositie ‘Wine, Love and Death’ uit als onderdeel van een bijzonder programma met lyrische composities uit Tsjechië, Nederland en Duitsland dat ook al in Praag, Pilzen en Neurenberg werd uitgevoerd. De concerten vinden plaats in Amsterdam, Utrecht en Rotterdam. Kaartjes voor het concert van 10 januari: zie website Splendor; kaartjes voor het concert van 11 januari: zie website Vredenburg; kaartjes voor het concert van 12 januari: zie website Podium O950.

De compositie ‘Wine, Love and Death’ schreef ik na het overwinnen van een levensbedreigende ziekte. Het is een intens en emotioneel stuk voor cello, accordeon en sopraan, dat gaat over schoonheid en levenslust. De compositie is gebaseerd op oude Sefardische gedichten uit de Spaanse Middeleeuwen.

De bloeitijd van Islamitische kunst en wetenschap
Ik ben altijd op zoek naar poëzie die mij raakt en inspireert. Op een gegeven moment maakte ik kennis met de poëzie uit het Spanje van de 12e eeuw. In die tijd heersten de Moren over Spanje. Architectuur, astronomie en dichtkunst bereikten grote hoogten. Het was een bloeitijd voor de Islamitische kunst en wetenschap. Wat veel mensen nu niet meer weten, is dat in die tijd Joden, Moslims en Christenen vreedzaam naast elkaar leefden in een tijd van enorme culturele bloei. Dat vond ik een interessant gegeven. Je ziet Arabische invloeden in de Hebreeuwse poëzie, waarin sensualiteit, schoonheid en spiritualiteit nauw met elkaar verweven zijn.

Kunst als verbinding tussen culturen
Je hoopt dat de mensheid een les hieruit zou kunnen trekken: dat culturele diversiteit een maatschappij kan versterken door de verschillen juist te koesteren en de mooie elementen van andere culturen te integreren. Kunst is bij uitstek een maatschappelijk bindmiddel. Zie bijvoorbeeld het Alhambra, een prachtig voorbeeld van Islamitische bouwkunst, ontworpen door een Joodse architect. De ervaring van kunst heeft voor mij met verbinding te maken. Verbinding tussen mensen, tussen culturen. Daarom bood deze poëzie voor mij zo’n rijkdom.

We dragen het paradijs met ons mee
Bijbelse beelden worden in deze poëzie voor mij tastbaar. Het idee bijvoorbeeld van het paradijs blijkt in deze belevingswereld iets wat wij met ons meedragen, en niet iets wat verstoten is. Het besef van schoonheid, het besef van genieten van het leven is een essentieel onderdeel van dat paradijselijke dat we bij ons dragen. Wijn is niet slechts een ritueel element, maar is daadwerkelijk het bloed dat ons hart sneller doet kloppen. Zelfs Bijbelse wetten dat wij een deel van onze tijd aan God dienen te wijden, worden gekoppeld aan het zoeken naar schoonheid als een onderdeel van het Goddelijke.

Arabische invloeden in ‘Wine, Love and Death’
Ik heb geprobeerd de Arabische invloeden in de teksten (vooral de ritmiek) te weerspiegelen in de muziek. Maar ook de instrumentatie moet ‘naar het zuiden ruiken’. Er zijn wat specifieke muzikale referenties, inclusief een verwijzing naar de ‘Allah Achbar’, de oproep om naar de moskee te gaan die Samuel HaNaggid en Moses ibn Ezra ettelijke malen per dag hadden moeten horen.

De schrijver van ‘Love’
De schrijver van Love, Moses Ibn Ezra, leefde van c. 1055 tot na 1135. Hij behoorde tot een familie die in hoog aanzien stond aan het hof van Granada en de joodse gemeenschap aldaar. Opgegroeid in een rijk, machtig en zeer gecultiveerd milieu, maakte hij de teloorgang daarvan mee toen Andalusie en Almoravide ten prooi vielen aan de Berbers in 1090 en zijn familie de stad moest ontvluchten. Uiteindelijk verliet hij ook zelf Granada en bracht hij de tweede helft van zijn leven in verschillende steden in Noord-Spanje door. Zijn zelfbeklag over zijn isolement en de teloorgang van de cultuur waarin hij opgroeide, vormde een ideale voedingsbodem voor hartstochtelijke poëzie.

De dichter van ‘Wine’ en ‘Death’
De dichter van Wine en Death, Samuel HaNagid leefde van 993 tot 1055/56. Hij wist zich uit het niets op te werken tot een van de meest machtige Joden van de middeleeuwen aan het hof van Granada. In tegenstelling tot Moses Ibn Ezra verkeerde hij zijn leven lang in de bloeitijd van Granada, dat zoals de meeste grote steden in het Moorse Spanje een onafhankelijke staat was.